کد مطلب:30683 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:16

گنجینه پرسمان » اعتقادات

زندگي جاويد در آخرت چگونه توجيه مي شود؟

همان گونه كه خدمات وخلاف كاري هاي همة مردم از نظر كيفيّت و كميّت يكسان نيست، پاداش و مجازات آن ها نيز نمي تواند يكسان باشد. همان طور كه در مقررات كيفري و جزايي مجازات هر كس به اندازة گناه او است، در پاداش ها و مجازات هاي الهي نيز تناسب بين عمل و كيفر و پاداش لحاظ شده امّا چگونه؟

از منابع اسلامي(اعم از قرآن و كتاب هاي معتبر حديثي) به خوبي استفاده مي شود كه افراد پاك و با ايمان جاودانه در بهشت خواهند بود. بعضي از گناهكاران كافر نيز جاودانه در جهنم خواهند بود. حال چرا بين عمل و جزا تناسب نيست؟ كسي كه در دنيا 70 سال گناه و كفر داشته، چرا بايد هميشگي در جهنم بسوزد؟

پاسخ هاي متفاوتي داده شده كه بهترين آن ها را مطرح مي كنيم:

اوّلاً اشتباه است كه بعضي خيال مي كنند مدّت و زمان كيفر بايد به اندازة مدّت و زمان گناه باشد، زيرا رابطة ميان گناه و كيفر رابطة زماني نيست بلكه رابطة كيفي است؛ يعني مقدار زمان مجازات تناسب با كيفيت گناه دارد، مثلاً كسي كه در يك لحظه دست به قتل نفس بزند و طبق قوانين محكوم به زندان ابد گردد، زمان جرم يك لحظه بوده ولي زمان مجازات شايد 80 سال باشد.

چند مثال ديگر: فرض كنيد كسي بر اثر مصرف مشروبات الكلي در مدت يك هفته گرفتار زخم معدة شديد شود، به طوري كه مجبور باشد تا آخر عمر با اين درد بسازد و رنج ببرد. آيا برابري ميان عمل بد و نتيجة آن بر خلاف عدالت است؟

يا فرض كنيد كسي با يك مشت بذر خار، صحرايي را پر از خار كند كه دائماً آزار دهنده باشد، يا اين كه تخم گُل بريزد و خود را با دشتي از زيباترين و معطرترين گلها روبرو كند، آيا اين امور كه همه از آثار عمل است، منافاتي با اصل عدالت دارد؟ در حالي كه مساوات و برابري ميان كميّت عمل و نتيجة آن موجود نيست.

پاداش ها و مجازات هاي اخروي، همان اعمال خوب و بد انسان در دنيا است كه به شكل اخروي يعني بهشت يا جهنم در آمده است.

بنابراين هنگامي كه پاداش و كيفر نتيجه و اثر عمل آدمي باشد، چه بسا عمل به ظاهر كوچكي از نظر زمان اثرش يك عمر محروميت و شكنجه و عذاب و ناراحتي باشد، و چه بسا كار ظاهراً كوچكي از نظر زمان، سرچشمة خيرات و بركات طولاني باشد.

كسي كه اهل گناه و معصيت است، به طوري كه تمامي وجود او را فرا گرفته و اگر عمر او يك ميليون سال هم بود، به همين روش ادامه مي داد، در حالي كه به او گفته اند: اگر چنين كني، دچار عذاب جاودان مي شود، اما با اين آگاهي دست به گناه زده، طبيعتاث بايد مجازات را تحمّل كند.[9]

آخرت مانند دنيا كه مادي است نمي باشد، زيرا جهان مادي دنيوي قابل جاودانگي نيست، چون اشياي مادي قابليت جاودانگي ندارند، ولي جهان آخرت، مادي نيست.

بنابراين جاودانگي جهان آخرت قابل تصور است و تطبيق جاودانگي با عمال دنيوي قابل قبول است.

[9] آيت الله ناصر مكارم شيرازي، معاد در قرآن، ص 385، با تلخيص و اضافات؛ محمد باقر شريعتي، معاد از نگاه عقل و دين، ص 344.